In 2011 werden de elementen 114 en 116 al toegevoegd aan de tabel van Mendelejev, ook wel het periodiek systeem genoemd. Dat is een tabel waarin alle scheikundige elementen systematisch worden gerangschikt. Dankzij deze tabel kunnen chemische en fysische eigenschappen van de elementen in kaart gebracht worden en zelfs voorspeld worden. Gisteren werden er vier nieuwe elementen aan toegevoegd en vervolledigen daardoor de zevende rij van dat periodieke systeem.
De vier nieuwe elementen komen niet voor in de natuur. Het zijn superzware synthetische elementen, die enkel in een laboratorium geproduceerd kunnen worden. Omdat ze bovendien onstabiel zijn en dus al na enkele milliseconden in andere elementen afbreken, bleek het bijzonder moeilijk om hun bestaan te bevestigen en hun atoomgewicht te berekenen. Maar, de IUPAC, de 'International Union of Pure and Applied Chemistry', heeft nu geconfirmeerd dat Japanse, Russische en Amerikaanse wetenschappers voldoende bewijs hebben geleverd.
Hun ontdekkers zullen de vier elementen de komende maanden een officiële naam geven. Het eerste element dat benoemd wordt, is element 113, dat voorlopig nog ununtrium (Uut) heet. Het werd ontdekt door een team onder leiding van Kosuke Morita aan het Japanse instituut Riken.
Details van de ontdekking van element 113 werden gepubliceerd in het vakblad 'Journal of the Physical Society of Japan'. De queeste van de onderzoekers begon in 2003, toen ze zinkionen lieten botsen op een laagje bismut. Als reactie ontstond er occasioneel een atoom van het element 113. Het duurde tot 2012 voor het team voldoende bewijs kon leveren van het bestaan van het element, in gelijkaardige experimenten met natrium en curium.
Verslagen over de ontdekking van elementen 115 (Uup, ununpentium), 117 (Uus, ununseptium) en 118 (Uuo, ununoctium) zijn nog niet gepubliceerd. Deze ontdekkingen staan op naam van een Russisch-Amerikaans team van het 'Joint Institute for Nuclear Research' in Dubna en het 'Lawrence Livermore National Laboratory' in Californië.
Nota: Vorig jaar legde ik reeds uit waarvoor ununseptium staat en dezelfde regel gaat dan ook op voor zowel ununpentium als voor ununoctium. Het Griekse 'pende' betekent 'vijf', en ochto betekent 'acht'. Tevens is de kans groot dat ununoctium de naam ekaradon verkrijgt omdar het zich in de tabel van Mendelejev net onder het edelgas radon bevindt.
Al deze nieuwe elementen krijgen de komende maanden een definitieve naam, en werden ontdekt door atomen van verschillende elementen met elkaar te doen botsen.
In de chemiewereld werden die ontdekkingen op veel lof onthaald. "De chemiegemeenschap is verrukt dat ze haar meest gekoesterde tabel eindelijk vervolledigd ziet tot de zevende rij", reageerde professor Jan Reedijk, voorzitter van de Inorganic Chemistry Division van het IUPAC. Ryoji Noyori, voormalig directeur van het Riken-instituut, liet in een mededeling weten dat dit "voor wetenschappers veel meer waarde heeft dan Olympisch goud".
Over het periodiek systeem werd een liedje gemaakt, gewoonweg om jou te helpen de namen van alle elementen op een gemakkelijke manier te onthouden...
